نقاشی باید خلاقانه باشد

مرجان حاجی رحیمی:

همه ما حداقل یکبار نقاشی کردن را تجربه کرده ایم. نقاشی با آبرنگ، مداد رنگی، مداد شمعی و حتی مداد سیاه هریک مزه خودش را دارد. خیلی هایمان هم در کلاس های نقاشی و طراحی شرکت کرده ایم، آن را ادامه داده ایم و یا نیمه راه رها کرده ایم. اما آنچه مهم است حس خوب نقاشی و آرامش خیالی است که هنگام استفاده از رنگ ها برای نقاشی مان به آن دست می یابیم.


کارشناسان حوزه نقاشی درباره چگونگی نقاشی به کودک و نوجوان نظرهای مختلفی دارند. آنها بر این باورند که نقاشی باعث رشد و تعالی می شود پس باید اصول آن رعایت شود. با همین هدف نشست «آموزش نقاشی به کودکان» برگزار شد و چند نفر از کارشناسان این حوزه در این باره سخن گفتند.


گیزلا سینایی

گیزلا سینایی، هنرمند نقاش، مجاری الاصل است که سال هاست در زمینه آموزش نقاشی به نوجوانان فعالیت دارد. او گفت؛ بچه ها قبل از چهارسالگی شکل های ذهنی و سمبلیک می کشند ولی وقتی بزرگ تر می شوند دیگر نمی خواهند در نقاشی هایشان فقط از تخیل استفاده کنند و اگر احتیاج باشد باید برای افزایش توانایی آنها در کشیدن فیلم یا عکس ببینند.

این نقاش معتقد است که بچه ها با هم رقابت دارند ولی توانایی های یکسانی ندارند.


برخی در نقاشی، برخی طراحی و عده ای هم در مبانی استعداد دارند ولی با این وجود می خواهند از هم تقلید کنند و مربی باید آنها را در شناخت استعدادهایشان راهنمایی کند. او گفت؛ متاسفانه در مدارس و حتی نزد والدین، نقاش به اندازه کافی اهمیت ندارد و برای آنها درس هایی مانند ریاضی یا فیزیک مهم است درحالی که نقاشی مانند یک سوپاپ روحی است که اگر جدی گرفته شود، دانش آموز در درس های دیگر هم موفق عمل می کند.

سینایی معتقد است که مربیان نقاشی نباید کودک را برای نقاشی کاملا آزاد بگذارند بلکه باید آنها را هدفمندانه هدایت کنند. این خیلی مهم است که مربیان بدانند از چه شیوه و متدی استفاده کنند تا بتوانند بچه ها را به نقاشی علاقه مند کنند.


او همچنین یکی دیگر از ضعف های آموزش و پرورش درباره آموزش نقاشی را نبود اتاق های جدا در مدارس برای کشیدن نقاشی دانست و گفت؛ امکانات کمی برای نقاشی کشیدن وجود دارد از آن جمله نبود اتاق های ویژه یا حتی کاغذهای بزرگ است به همین دلیل فرهنگسراها و کارگاه های آموزشی می توانند جای خالی این امکانات را پر کنند. او مربی نقاشی را به شعبده بازی تشبیه کرد که بچه ها را هدایت می کند ولی خواست و نظر خودش را در کار آنها دخالت نمی دهد.

سینایی همچنین اضافه کرد که بهتر است بچه ها نقاشی را به صورت گروه های دو یا سه نفره انجام دهند که در این صورت به هم کمک کرده و در نهایت همه از کار راضی شوند. او در خاتمه تاکید کرد که مربیان نقاشی کودکان باید روان شناس نیز باشند تا بتوانند بچه های سرکش، تحت فشار، مضطرب و افسرده را تشخیص داده و با انتخاب موضوع و تکنیک به بهبود آنها کمک کنند.



پرویز کلانتری

پرویز کلانتری یکی از برجسته ترین نقاشان معاصر ایران است. او سال ها پیش مدیر آموزش های هنری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود. او نیز در این باره می گوید؛ دو قانون طلایی برای آموزش نقاشی به کودکان وجود دارد؛ اول مربی حق ندارد خودش را به بچه ها دیکته کند و از شاگردانش نمونه های کوچک شده خودش را بسازد و دوم اینکه همه بچه ها قرار نیست نقاش شوند بلکه هدف فقط تقویت خلاقیت در آنهاست.


او نقاشی کودکان را بسیار شبیه آثار نقاشان مدرن و پست مدرن دانست و گفت؛ در صورتی که مربی بداند چطور کودک را هدایت کند، این کودک وقتی بزرگ شد از دیدن آثار مدرن و پست مدرن تعجب نمی کند و به راحتی می تواند با آنها ارتباط برقرار کند.کلانتری تاکید کرد که مربی باید کودک را همراهی کند و با پرسیدن پرسش های مختلف ذهن کودک را برای جواب و در نتیجه خلق نقاشی فعال کند.

او همچنین به مثالی اشاره کرد و گفت؛ در مدرسه هنرهای کودک در ایالت کالیفرنیای آمریکا یک اتومبیل جدید را که تازه از کمپانی بیرون آمده بود به بچه ها سپردند تا با آچار آن را اوراق کنند. این نقاش به هیجان بچه ها از اوراق کردن ماشین اشاره کرد و کنجکاوی که برای دانستن چگونگی آن اتومبیل داشتند.

او گفت؛«بچه ها این اتومبیل را برای شناخت تجزیه کردند نه برای اینکه خرابکاری کرده باشند. بچه ها باید نسبت به همه چیز شناخت و آگاهی داشته باشند تا بتوانند حتی آن را بکشند».

نادر فاطمی

نادر موسوی فاطمی، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی و مدرس دانشگاه است. او نیز در زمینه تربیت مربی نقاشی سال ها فعالیت داشته است. او در تلاش است تا واحد آموزش مربی کودک را به واحدهای درسی رشته نقاشی در دانشگاه اضافه کند.او معتقد است که مربیان نقاشی تاکنون هرچه تجربه داشته اند از آزمون و خطاهایی بود که به طور شخصی با آن برخورد کرده اند و متاسفانه هیچ آموزش خاصی ندیده اند.

فاطمی همین طور به پدر و مادرهایی اشاره کرد که از فرزندانشان انتظار دارند که نقاشی رئال و واقعی بکشند و نقاشی ای را خوب می پندارند که به واقعیت نزدیک تر باشد و گفت؛«باید برای والدین روشن شود که نقاشی کردن فقط رئال کشیدن نیست بنابراین در آموزش باید مثلث مربی، کودک و والدین مدنظر باشد».

او هدف از آموزش هنر به کودک را بالابردن سطح درک و شناخت کودک نسبت به خود و محیط اطرافشان ذکر کرد که باعث رشد خلاقیت در او می شود.این مدرس نقاشی ادامه داد؛ جرقه ذهنی در بچه ها لحظه ای است. چیزی که الان برای بچه ها خلاقیت است ممکن است برای مادر و پدرها خنده دار باشد.

سیمین رضائیان

سیمین رضائیان نیز کارشناس نقاشی و سال هاست به طور جدی این هنر را به کودکان آموزش می دهد.چرا همه کودکان دنیا نقاشی می کشند؟ رضائیان در پاسخ به این سوال گفت؛«بچه ها از این طریق مهارت هایی پیدا می کنند. آنها می توانند افکارشان را از طریق نقاشی سازماندهی کنند و مربیان نیز می توانند از طریق نقاشی مهارت های تصمیم گیری، مسوولیت پذیری، تقویت خلاقیت، مهارت های اجتماعی و عزت نفس را به کودکان بیاموزند».

او افزود؛ کودک در نقاشی طعم استقلال را می چشد چراکه او خودش مسوولیت نقاشی اش را به عهده دارد و درنتیجه برای رسیدن به این استقلال به توانمندی هایی می رسد که باعث رشد او می شود.او نیز تاکید کرد که مربی نباید سلیقه خودش را در نقاشی کودک دخالت دهد.

نبع: روزنامه ی کارگزاران شنبه، 29 مهر 1385 - شماره 142